قانون اساسی جمهوری خود مختار نخجوان دارای شش فصل و ۵۰ ماده است که در این قانون خودمختاری آن بدینوسیله آورده شده است؛ خودمختاری نخجوان بر اساس قراردادهای بین المللی مسکو مورخ ۱۶ مارس ۱۹۲۱ و قارص مورخ ۱۳ اکتبر ۱۹۲۱ که هم اکنون نیز معتبر می باشد، شناخته شده است. در قراردادهای بین المللی مذکور بار دیگر اعلام شده که نخجوان قسمتی از اراضی جمهوری آذربایجان بوده و مرزهای آن مشخص گردیده است.

نخجوان از تاریخ ۱۶ مارس ۱۹۲۱ تحت عنوان جمهوری سوسیالیست شوروی ، از تاریخ ۱۶ ژوئن ۱۹۲۳ منطقه نخجوان، از تاریخ ۹فوریه ۱۹۲۴ جمهوری خود مختار نخجوان سوسیالیست شوروی و از تاریخ ۱۷ نوامبر ۱۹۹۰ جمهوری خود مختار نخجوان نامیده شده است. نخستین قانون اساسی جمهوری خود مختار نخجوان سوسیالیست شوروی در سال ۱۹۲۶، دومین قانون اساسی در سال ۱۹۳۷ و سومین قانون اساسی هم در سال ۱۹۷۸ به تصویب رسیده است. قانون اساسی جمهوری خود مختار نخجوان هم بر اساس رای مردمی در قانون اساسی جمهوری آذربایجان مورخ ۱۲ نوامبر ۱۹۹۵ به تصویب رسیده است. در این شماره فصل اول این قانون آورده شده و فصول بعد در شماره های بعدی معرفی می شود.

قانون اساسی جمهوری خود مختار نخجوان بر مبنای قانون اساسی جمهوری آذربایجان تهیه و تنظیم شده و موارد ذیل را بیان می کند :

· حفظ استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان

· تامین ملزومات زندگی و بهبود معیشت مردم جمهوری خود مختار نخجوان با استناد به حق و عدالت و قانون 

· تأمین ساختار دولت دنیوی (سکولار)، حقوقی و دموکراسی در چهارچوب قانون اساسی در جمهوری خود مختار نخجوان و دفاع از قانون عالی اساسی

با در نظر گرفتن مطالب عالی فوق الذکر قانون اساسی تصویب می شود.

فصل اول :

مقررات عمومی:

ماده 1- وضعیت جمهوری خود مختار نخجوان:

اول : جمهوری خود مختار نخجوان یک جمهوری خودمختار دموکراتیک ،حقوقی و سکولار در ترکیب جمهوری آذربایجان است .

دوم : وضعیت جمهوری خود مختار نخجوان بر اساس قراردادهای بین المللی مورخ ۱۶ مارس ۱۹۲۱ مسکو  و ۱۳ اکتبر ۱۹۲۱ قارص جمهوری آذربایجان معین می شود . 

ماده 2- اصول خودمختاری:

 اول : جمهوری خود مختار نخجوان در حل مسایلی که مطابق قانون اساسی جمهوری آذربایجان بدان صلاحیت و اختیار داده شده ، مستقل است .

دوم: تمامی مسایل دیگری که با منافع جمهوری خود مختار نخجوان ارتباط دارد توسط جمهوری خود مختار نخجوان حل و فصل می شود ، به شرط اینکه حل این مسایل در صلاحیت ارگان های دولتی جمهوری آذربایجان نباشد. 

سوم: اختیارات جمهوری خود مختار نخجوان در حل مسایل داخلی ، با منافع عمومی جمهوری آذربایجان مرتبط است.

ماده 3- تقسیم بندی حکومت:

اول: حاکمیت دولتی در جمهوری خود مختار نخجوان بر حسب اصول تقسیم قوا تشکیل می شود:

مجلس عالی جمهوری خود مختار نخجوان قوه مقننه (قانونگذاری) را بر عهده دارد.

کابینه وزرای جمهوری خود مختار نخجوان قوه مجریه (حاکمیت اجرایی )را بر عهده دارد.

دادگاه های جمهوری خود مختار نخجوان قوه قضاییه (حاکمیت قضایی) را بر عهده دارد.

دوم: بر اساس مواد این قانون اساسی قوای مقننه ،مجریه و قضاییه فعالیت و همکاری های مشترک دارند.

سوم: مجلس عالی جمهوری خود مختار نخجوان در امر حل مسایل ذیربط که توسط قانون اساسی جمهوری آذربایجان ، قوانین دیگر و مسایلی که با این قانون اساسی صلاحیت های آن را مشخص کرده است،آزاد و صاحب اختیار می باشد. همچنین کابینه وزرای جمهوری خود مختار نخجوان در امر حل مسایل ذیربط که توسط قانون اساسی جمهوری آذربایجان ، قوانین دیگر و مسایلی مطابق دستورات و بخشنامه های رئیس جمهور صلاحیت های آن را مشخص کرده است،آزاد و صاحب اختیار می باشد . دادگاه های جمهوری خود مختار نخجوان در امر حل مسایل ذیربط که توسط قانون اساسی جمهوری آذربایجان و قوانین دیگر صلاحیت های آن را مشخص کرده است،آزاد و صاحب اختیار می باشد .

ماده 4 – جلوگیری از اقتدار دولت:

اول: هیچ یک از شهروندان، گروه های اجتماعی، سازمان ها و یا افراد دیگر در جمهوری خودمختار نخجوان نمی توانند از اجرای اختیارات یا اقتدار حکومت جلوگیری نمایند.

دوم: جلوگیری از اختیارات حکومت بزرگترین جنایت بر علیه مردم محسوب می شود.

ماده 5- مقام عالی جمهوری خود مختار نخجوان:

اول:  رئیس مجلس عالی جمهوری خود مختار نخجوان بالاترین مقام ( مقام عالی ) جمهوری خود مختار نخجوان است.

دوم: در موارد و قواعدی که بر اساس قانون اساسی صلاحیت های آن مشخص شده، مقام عالی جمهوری خود مختار نخجوان قدرت قانونگذاری و اجرایی را به شکل زیر دارد :

1-انتخابات پارلمانی ( مجلس عالی ) را تعیین می کند .

2-مسئولیت فعالیت متقابل ارگان های دولتی جمهوری خود مختار نخجوان را بر عهده دارد.

3-قوانین جمهوری خود مختار نخجوان را امضاء و منتشر می کند .

4-درباره مسایل مهم اجتماعی-سیاسی و دولتی جمهوری خود مختار نخجوان به مجلس عالی جمهوری خود مختار نخجوان گزارش می دهد.

5-در خصوص استعفای کابینه وزرای جمهوری خود مختار نخجوان تصمیم گیری می کند. 

6-مطابق هزینه هایی که جهت فعالیت فرمانداری در بودجه دولتی جمهوری خود مختار نخجوان در نظر گرفته شده است، ارگان های دولتی مرکزی را تاسیس می کند.

7- بر اساس پیشنهاد نخست وزیرجمهوری خودمختار نخجوان ،فعالیت و ترکیب کابینه وزرای جمهوری خود مختار نخجوان را در جلسات مجلس عالی جمهوری خود مختار نخجوان ارائه می دهد.

8-بعنوان نماینده جمهوری خود مختار نخجوان در مناسبات با دولت های خارجی، سازمان های بین المللی و همچنین دیگر اشخاص حقیقی و حقوقی شرکت می کند.

9-در خصوص نصب و عزل قاضی های ( دولتی ) دادگاه عالی، دادگاههای عمومی و اختصاصی جمهوری خود مختار نخجوان پیشنهاد می دهد .

10-در خصوص انتخاب نماینده (موکل) حقوق بشر جمهوری خود مختار نخجوان به مجلس عالی جمهوری خود مختار نخجوان پیشنهاد می دهد .

11-جهت انتصاب و برکناری فرمانداران جمهوری خود مختار نخجوان به رئیس جمهور آذربایجان پیشنهاد می دهد.

12-در خصوص اهدای درجات عالی  ویژه به رئیس جمهور آذربایجان پیشنهاد می دهد.

13-در خصوص انتصاب و برکناری بازپرس ارشد جمهوری خود مختار نخجوان و بازپرسهای شهرستانها و اختصاص یافته شهر ها پیشنهاد می دهد .

14-سیاست نظامی جمهوری آذربایجان را در اراضی جمهوری خود مختار نخجوان اجرا کرده، در خصوص استقرار هیئت فرماندهان ارتش مسلح جمهوری آذربایجان در اراضی جمهوری خود مختار نخجوان پیشنهاد می دهد.

15-در خصوص مسایل تابعیت پیشنهاد می دهد.

16-در خصوص مسایل عفو پیشنهاد می دهد.

17-شورای امنیت را تاسیس کرده و ریاست آن را بر عهده می گیرد.

18- فراخوان نظامی عمومی  و بخشی را برعهده دارد .

19-کمک به اجرای برنامه های تامین اجتماعی سربازان ترخیص شده از خدمت نظامی و فراخواندن مشمولین به سربازی.

20-به اجرای وضعیت فوق العاده و اضطراری نظامی که توسط رئیس جمهور اعلام شده است، کمک می کند و در خصوص اعلان وضعیت فوق العاده و نظامی در جمهوری خود مختار نخجوان پیشنهاد می دهد .

21-عناوین افتخاری جمهوری خود مختار نخجوان را تعیین می کند ، در خصوص اهدای عناوین افتخاری و جوایز دولتی به رئیس جمهوری آذربایجان پیشنهاد می دهد .

22-دیگر مسایلی که توسط رئیس جمهور آذربایجان در چارچوب اختیارات مقام عالی جمهوری خود مختار نخجوان واگذار شده، به مرحله اجرا می گذارد .

سوم: مقام عالی جمهوری خود مختار نخجوان در خصوص منافع اقتصادی و فرهنگی جمهوری خود مختار نخجوان ، طبق قانون اساسی جمهوری خود مختار نخجوان و مطابق قوانین جمهوری آذربایجان که در مناسبات بین المللی جمهوری آذربایجان بعنوان نماینده جمهوری خود مختار نخجوان شرکت می کند.

چهارم: مقام عالی جمهوری خود مختار نخجوان جانشینی دولت جمهوری خود مختار نخجوان را تضمین می کند.

پنجم : مقام عالی جمهوری خود مختار نخجوان در خصوص مسایلی که مطابق این قانون اساسی به وی اختیار داده شده ، دستوراتی را صادر و درباره مسایل دیگر بخشنامه ابلاغ می کند.

ماده 6- اراضی :اراضی جمهوری خود مختار نخجوان در چارچوب مرزهای جمهوری آذربایجان بوده، دست نخورده و تقسیم ناپذیر است.

ماده 7- تامین اصول حقوق شهروندی و آزادی اتباع:

تضمین کننده اجرای وظایف اتباع جمهوری آذربایجان ، حفظ و نگهداری آزادی، حقوق شهروندی و حقوق بشر ثبت شده در قانون اساسی جمهوری آذربایجان ، وظیفه اصلی ارگانهای دولتی جمهوری خود مختار نخجوان است. 

ماده 8- حقوق رای دادن شهروندان جمهوری خود مختار نخجوان

１. اتباع جمهوری آذربایجان که به شکل دایمی در اراضی جمهوری خود مختار نخجوان زندگی می کنند حقوق رای دادن و انتخاب شدن را دارند.

２. اشخاصی که توسط دادگاه ها ناتوانی فعالیت آنها ثابت شده است نمی توانند در انتخابات شرکت کنند.

３. نظامیان، قاضی ها ( حاکم) مامورین دولت، خادمان دین، کسانی که مطابق حکم دادگاه زندانی شده اند، دیگر اشخاصی که مطابق این قانون اساسی و قوانین دیگر در نظر گرفته شده اند را می توان حقوق مشارکت در انتخابات انها را لغو کرد.

ماده 9- پایتخت :شهر نخجوان پایتخت جمهوری خود مختار نخجوان است.

ماده 10- نشان دولت خود مختار نخجوان: پرچم دولتی، آرم و سرود ملی جمهوری آذربایجان همان نشان دولتی جمهوری خود مختار نخجوان است.